Vierhonderd jaar geleden was Zwolle thuishaven van één van de belangrijkste kunstenaarsfamilies van de zeventiende eeuw. Koning Willem Alexander opent in dat kader op vrijdagmiddag 5 september het culturele programma Ter Borch thuis in Zwolle, een eerbetoon aan de gelijknamige artistieke familie.
Twee generaties Ter Borch legden het Zwolse leven vast in een van de woeligste perioden uit de geschiedenis van de Overijsselse hoofdstad. Vader Gerard ter Borch de Oude, zelf kunstenaar, was leermeester van zijn dochters Anna en Gesina en zijn zonen Gerard, Harmen en Mozes.
Het Academiehuis Grote Kerk, het ANNO Stadsmuseum Zwolle en Museum de Fundatie brengen ieder afzonderlijk tentoonstellingen over en van de diverse gezinsleden.
Op 25 september 1625 maakte de zevenjarige Gerard ter Borch de Jonge (1617-1681) een kleine tekening van een paard en ruiter. Met een paar trefzekere lijnen bleek deze schets het startschot van een zeer succesvolle carrière als professioneel kunstenaar.
Gerard verwierf bekendheid om zijn manier van stoffen schilderen, maar ook om de uitdrukkingen van zijn personages. In Thuis bij Ter Borch maakt de bezoeker niet alleen met hem kennis, maar ook met zijn broers en zussen.
’s Mans halfzussen en -broers Gesina (1631-1690), Harmen (1638-1677) en Mozes (1645-1667) en Anna waren immers eveneens begaafde kunstenaars. Gestimuleerd door hun vader Gerard ter Borch de Oude kregen ze alle ruimte om hun creativiteit te ontwikkelen en van elkaar te leren. Zo waren de leden van de familie Ter Borch constant bezig met schetsen, krabbelen, oefenen, kopiëren, concurreren, uitvinden en experimenteren.
Er is een grote selectie tekeningen, albums en schilderijen van de familie bewaard gebleven, mede dankzij het zorgvuldige archiveren door Gerard de Oude en Gesina. Gerard de Oude bewaarde honderden tekeningen van zijn kinderen en voegde aantekeningen toe om hun artistieke ontwikkeling te volgen.
De tentoonstelling in Museum de Fundatie, een samenwerking met het Rijksmuseum in Amsterdam, bevat ruim 70 werken op papier en 35 schilderijen uit Nederlandse, Europese en Amerikaanse musea en particuliere verzamelingen.
Gesprek met conservator
Koning Willem Alexander spreekt tijdens zijn bezoek met samensteller Marjorie E. Wieseman, in het dagelijks leven conservator en hoofd van de afdeling Noord-Europese schilderkunst van de National Gallery of Art, Washington, D.C. (VS).
Verder heeft de koning een ontmoeting met de Franse beeldend kunstenaar Chourouk Hriech. Zij ontwikkelde een installatie die hedendaagse beeldtaal verbindt met de 17e-eeuwse schilderkunst, specifiek geïnspireerd op de familie Ter Borch.
Na de rondleiding spreekt Willem Alexander met studenten en docenten van de creatieve opleidingen ArtEZ en Cibap. Zij laten tijdens de expositieperiode in de tekenstudio van het museum hun eigen creatieve invulling en visie zien op Ter Borch thuis in Zwolle.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie met essays van Beatrice von Bormann, Marjorie E. Wieseman, Coby Zandbergen (Academiehuis), Anna Bouwman, Ilona van Tuinen (Rijksmuseum Amsterdam), Geertje Havers en Michael Klomp (Erfgoed gemeente Zwolle) en Chourouk Hriech (beeldend kunstenaar). Het betreft een uitgave van Museum de Fundatie en WBOOKS.
Ter Borch thuis in Zwolle is een samenwerkingsproject tussen zeven culturele instellingen, brancheorganisatie Creative Works en twee creatieve onderwijsorganisaties. Het programma duurt van 6 september 2025 tot en met 1 februari 2026.
Foto boven: Gerard ter Borch (II), Gesina ter Borch, Memorieportret van Moses ter Borch (1645-1667), 1667 – 1669, olieverf op doek, 76,2cm × 56,5 cm (collectie Rijksmuseum).
Foto midden: Gerard ter Borch de Jonge, De Briefschrijfster (collectie Mauritshuis Den Haag).
Foto onder: Gerard ter Borch de Jonge, De Melkmarkt in Zwolle, bij avond (collectie Rijksmuseum Amsterdam).
Like ons!